خشکی آرنج یکی از شایع‌ترین مشکلات بعد از شکستگی این ناحیه است.
بسیاری از بیماران حتی پس از باز شدن گچ یا با وجود جراحی موفق، شکایت‌هایی مثل موارد زیر دارند:
• آرنج خوب صاف نمی‌شود
• نمی‌توانم کامل خم کنم
• انگار لولا خشک شده
• دستم قفل می‌کند
این موضوع کاملاً طبیعی است؛ یعنی در شکستگی‌های آرنج، خشکی تقریباً یک پیامد همیشگی است مگر اینکه حرکت اصولی خیلی زود شروع شود.
در این مقاله به ساده‌ترین شکل ممکن توضیح می‌دهیم که چرا شکستگی در آرنج تقریباً همیشه منجر به خشکی می‌شود.
⭐ آرنج دقیقاً چگونه ساخته شده است؟
پیش از اینکه بدانیم خشکی چرا ایجاد می‌شود، باید بفهمیم آرنج چطور کار می‌کند.
آرنج مثل لولای یک در است—اما یک لولای پیچیده با سه بخش اساسی که هر کدام در حرکت نقش حیاتی دارند.
🔵 ۱) اولنا چیست و چه نقشی دارد؟
ساعد انسان دو استخوان دارد:
• رادیوس (سمت شست)
• اولنا (سمت انگشت کوچک)
اولنا همان استخوانی است که هنگام خم کردن آرنج زیر استخوان بازو حرکت می‌کند.
این استخوان لولای اصلی آرنج است و حرکات زیر به آن وابسته‌اند:
• خم شدن
• باز شدن
• قفل نشدن مفصل
بنابراین:
🔴 هر شکستگی در اولنا یا اطراف آن تقریباً همیشه منجر به خشکی می‌شود.
🔵 ۲) رادیوس چیست و چرا باعث خشکی می‌شود؟
رادیوس استخوانی است که چرخش ساعد را ممکن می‌کند.
هر بار که:
• کف دست را رو به بالا می‌برید
• کف دست را رو به پایین می‌چرخانید
این حرکت توسط رادیوس انجام شده است.
سر رادیوس داخل مفصل آرنج قرار دارد؛ بنابراین:
🔴 هر ضربه، ورم یا شکستگی در آن → خشکی شدید آرنج و چرخش ساعد
🔵 ۳) اتصال بین رادیوس و اولنا (همکاری دو استخوان)
این ناحیه مانند یک چرخ‌دنده دوطرفه است.
اگر در این قسمت:
• ورم ایجاد شود → چرخش ساعد کم می‌شود
• چسبندگی ایجاد شود → خم‌وباز کردن هم محدود می‌شود
به همین دلیل دکتر افشاریان، جراح و متخصص ارتوپدی می‌گویند:
«آرنج مفصلی است که کوچک‌ترین ورم هم روی تمام حرکات اثر می‌گذارد.»
⭐ چهار نقطه بسیار حساس در آرنج که شکستگی در آنها تقریباً همیشه خشکی ایجاد می‌کند
برای اینکه تصویر واضح‌تری داشته باشیم، در ادامه چهار نقطه‌ای را توضیح می‌دهیم که در صورت آسیب، خشکی تقریباً حتمی است.
🔵 ۱) اولکرانون
اولکرانون همان برجستگی استخوانی پشت آرنج است.
چرا شکستگی آن خشکی می‌آورد؟
• این ناحیه لولای اصلی پشت مفصل است
• هر ورم کوچک روی حرکت اثر می‌گذارد
• تاندون بزرگ سه‌سر به آن متصل است
• درد شدید اجازه حرکت نمی‌دهد
• بی‌حرکتی = خشکی شدید
🔵 ۲) سر رادیوس
این ناحیه داخل مفصل قرار دارد و مرکز چرخش ساعد است.
چرا شکستگی‌اش خطرناک است؟
• مستقیماً داخل مفصل است
• ورم آن خیلی سریع باعث خشکی می‌شود
• چرخش ساعد قفل می‌شود
• خم‌وباز کردن سخت می‌شود
به گفته دکتر افشاریان، جراح و متخصص ارتوپدی:
«شکستگی سر رادیوس یکی از اصلی‌ترین دلایل خشکی پایدار آرنج است.»
🔵 ۳) اپیکوندیل‌ها
برجستگی‌های کوچک طرف داخلی و خارجی آرنج.
یکی سمت داخل → اپیکوندیل داخلی
یکی سمت خارج → اپیکوندیل خارجی
نقش آنها چیست؟
محل اتصال عضلات ساعد هستند.
چرا شکستگی‌شان خشکی می‌دهد؟
• التهاب زیاد
• ورم سریع
• انتقال ورم به مفصل
• درد → عدم حرکت → چسبندگی → خشکی
🔵 ۴) کورونوئید
برجستگی کوچکی در جلوی استخوان اولنا است.
نقش کورونوئید
مثل سپر جلوی مفصل آرنج عمل می‌کند.
• جلوگیری از دررفتگی
• حفظ پایداری مفصل هنگام خم‌وباز کردن
چرا شکستگی کورونوئید خشکی ایجاد می‌کند؟
• کاهش پایداری مفصل
• ورم زیاد
• درد بالا
• ندادن حرکت
• سفت شدن جلوی مفصل
⭐ چرا شکستگی آرنج باعث خشکی می‌شود؟
در این بخش می‌خواهیم علت‌های اصلی ایجاد خشکی را جمع‌بندی کنیم تا تصویر کامل شود.
🔵 ۱) ورم زیاد بعد از شکستگی
آرنج کوچک‌ترین فضای مفصلی در اندام فوقانی را دارد.
- خون جمع می‌شود
- مایع جمع می‌شود
- فضای مفصل تنگ می‌شود
بنابراین کوچک‌ترین ورم → حرکت سخت → خشکی
🔵 ۲) تشکیل بافت ترمیمی سفت
بدن برای ترمیم شکستگی یک بافت محکم درست می‌کند که عملش مثل چسب است. این چسب:
• اطراف مفصل
• اطراف عضلات
• اطراف تاندون‌ها
همه را به هم می‌چسباند → خشکی شدید.
🔵 ۳) بی‌حرکتی طولانی‌مدت (گچ یا آتل)
چرا بی‌حرکتی بد است؟
آرنج تحمل بی‌حرکتی ندارد.
اگر فقط دو هفته بی‌حرکت بماند:
• عضلات کوتاه می‌شوند
• رباط‌ها جمع می‌شوند
• بافت نرم سفت می‌شود
• مفصل قفل می‌شود
به همین دلیل دکتر افشاریان تأکید می‌کنند:
حرکت زودهنگام باید خیلی سریع آغاز شود.
🔵 ۴) نزدیکی شکستگی به مفصل
تقریباً همه شکستگی‌های مهم آرنج کنار مفصل هستند:
• اولکرانون
• سر رادیوس
• اپیکوندیل‌ها
• کورونوئید
ورم این نواحی مستقیم وارد مفصل می‌شود → خشکی.
🔵 ۵) آسیب به کپسول مفصل
کپسول مفصل مثل یک کیسه محکم دور مفصل است.
وقتی آسیب ببیند:
• ضخیم می‌شود
• سفت می‌شود
• مانع حرکت می‌شود
🔵 ۶) کاهش مایع مفصلی
بعد از شکستگی:
• مایع مفصل کم می‌شود
• خاصیت لیزکنندگی آن کم می‌شود
نتیجه: حرکت خشک و سخت.
🔵 ۷) درد زیاد → حرکت کم → چسبندگی → خشکی
این چرخه یکی از رایج‌ترین دلایل خشکی است.
🔵 ۸) استخوان‌سازی نابجا
گاهی بدن در جایی که نباید، استخوان اضافه تولید می‌کند؛
مثل یک سنگ که در لولای در گیر کرده باشد → قفل شدن مفصل.
🔵 ۹) ضربه با انرژی بالا
تصادف، سقوط یا ضربه سنگین →
ورم بیشتر → آسیب بیشتر → خشکی بیشتر.
⭐ نقش عضلات، رباط‌ها و بافت نرم در ایجاد خشکی
پس از شکستگی:
• عضلات کوتاه می‌شوند
• رباط‌ها سفت می‌شوند
• تاندون‌ها به هم می‌چسبند
• چرخش ساعد کاهش می‌یابد
همه این موارد نقش مهمی در خشکی دارند.
⭐ انواع شکستگی‌ها و میزان خشکی
جمع‌بندی کاملاً ساده:
• شکستگی اولکرانون → شدیدترین خشکی
• شکستگی سر رادیوس → محدودیت شدید چرخش
• شکستگی اپیکوندیل‌ها → خشکی متوسط تا شدید
• شکستگی کورونوئید → خشکی شدید + مشکل صاف کردن
⭐ درمان خشکی آرنج
روش‌های اصلی درمان:
• حرکت زودهنگام
• فیزیوتراپی
• کشش‌های کنترل‌شده
• بریس‌های حرکتی
• کنترل ورم
• در موارد شدید → جراحی آزادسازی بافت‌ها
⭐ جمع‌بندی نهایی
خشکی آرنج پس از شکستگی به دلایل زیر رایج است:
• ورم زیاد
• تشکیل بافت ترمیمی سفت
• بی‌حرکتی طولانی
• نزدیکی شکستگی به مفصل
• استخوان‌سازی نابجا
• درد زیاد
• کاهش مایع مفصلی
• ضربات شدید
به گفته دکتر افشاریان، جراح و متخصص ارتوپدی:
«بهترین راه پیشگیری، شروع حرکت زودهنگام، فیزیوتراپی اصولی و پیگیری منظم است.»
