شاید برای شما هم این پرسش پیش آمده باشد که «دررفتگی مادرزادی لگن» دقیقا به چه معناست و چه زمانی تشخیص داده می‌شود؟ به زبان ساده، دررفتگی مادرزادی لگن یک مشکل مادرزادی است که از بدو تولد وجود دارد و در آن، مفصل ران کودک به‌درستی در جای خود قرار نگرفته است.
در این حالت، استخوان ران به جای اینکه در حفره لگن ثابت بماند، شل و ناپایدار است یا حتی ممکن است به طور کامل از جای خود خارج شود. این عارضه اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند در آینده باعث لنگیدن کودک، کوتاهی پا، یا حتی آرتروز زودرس شود. خوشبختانه با تشخیص به‌موقع و درمان صحیح، بیشتر نوزادان و کودکان می‌توانند زندگی کاملا طبیعی داشته باشند.
انواع دررفتگی مادرزادی لگن کدامند؟
دررفتگی مادرزادی لگن می‌تواند شدت‌های مختلفی داشته باشد که پزشک با معاینه و بررسی آن را مشخص می‌کند:
- دررفتگی کامل: سر استخوان ران به طور کامل از حفره لگن خارج شده است.
- نیمه‌دررفتگی یا شلی مفصل: استخوان ران هنوز در حفره لگن قرار دارد اما ناپایدار است و به راحتی جابه‌جا می‌شود.
- حفره لگن کم‌عمق: در این حالت حفره لگن به اندازه کافی عمق ندارد و به مرور زمان ممکن است باعث ناپایداری مفصل شود.
علائم دررفتگی لگن مادرزادی
در نوزادان، این عارضه اغلب بدون علامت و درد است و به همین دلیل معاینه منظم توسط پزشک متخصص اهمیت حیاتی دارد. با این حال، برخی علائم ممکن است توسط پزشک و حتی والدین قابل مشاهده باشد:
- کوتاه به نظر رسیدن یک پا: در حالتی که نوزاد به پشت خوابیده و زانوهایش خم است، ممکن است یک زانو کمی پایین‌تر یا کوتاه‌تر از دیگری به نظر برسد.
- چین‌های پوستی نامتقارن: چین‌های چربی روی ران یا باسن در دو طرف بدن با هم برابر نیستند.
- محدودیت حرکتی: هنگام تعویض پوشک، باز کردن ران‌ها به طرفین در سمت درگیر، محدودتر و دشوارتر است.
- صدای کلیک یا تق‌تق: شنیده شدن صدای خاصی هنگام حرکت دادن مفصل ران در معاینه توسط پزشک (تست‌های بارلو و ارتولانی).
در کودکان بزرگتر که شروع به راه رفتن کرده‌اند، علائم بارز تری مشاهده می‌شود:
- لنگیدن: کودک به وضوح می‌لنگد.
- راه رفتن اردکی (در دررفتگی دو طرفه): راه رفتن با چرخش تنه به طرفین.
- افزایش قوس کمر (لوردوز): به خصوص در دررفتگی دو طرفه.
تشخیص دررفتگی مادرزادی لگن
تشخیص زودهنگام کلید موفقیت درمان است. در معاینات روتین نوزادان، پزشک با انجام آزمون‌های ساده‌ای مانند آزمون اُرتولانی و بارلو، ثبات مفصل لگن را بررسی می‌کند. در صورت وجود شک، از سونوگرافی لگن (برای نوزادان زیر ۶ ماه) یا رادیوگرافی (برای کودکان بالاتر از ۶ ماه) استفاده می‌شود.
درمان دررفتگی لگن مادرزادی
روش درمان بسته به سن کودک و شدت دررفتگی متفاوت است. هدف اصلی این است که مفصل ران در جای صحیح خود قرار گیرد و رشد طبیعی داشته باشد. درمان می‌تواند شامل روش‌های غیر جراحی یا جراحی باشد.
درمان غیر جراحی دررفتگی مفصل لگن
نوزادان تازه متولد
در نوزادان چند هفته‌ای تا حدود ۳ ماهه، بهترین روش استفاده از بریس پاولیک است. این وسیله مانند یک کمربند نرم، پاهای کودک را در وضعیت مناسبی نگه می‌دارد تا سر استخوان ران به‌طور طبیعی داخل حفره لگن قرار گیرد. این روش در صورت استفاده صحیح و منظم، در بیشتر موارد نتیجه بسیار خوبی دارد.
کودکان یک تا شش ماه
اگر تشخیص کمی دیرتر انجام شود (مثلاً در سن ۱ تا ۶ ماهگی)، همچنان می‌توان از بریس استفاده کرد. گاهی نیاز به روش‌هایی مثل جااندازی بسته وجود دارد که در آن پزشک با بی‌حسی یا بیهوشی عمومی، مفصل را در جای مناسب قرار می‌دهد و سپس از گچ‌گیری استفاده می‌کند.
کودکان شش ماه تا دو سال
در این گروه سنی معمولا درمان کمی پیچیده‌تر است. اگر بریس یا جااندازی بسته مؤثر نباشد، ممکن است نیاز به جااندازی باز (جراحی) باشد. در این روش، جراح مفصل را در جای درست قرار داده و سپس با گچ‌گیری یا وسایل کمکی، وضعیت پایدار می‌شود.
نقش جراحی در درمان
در کودکانی که بعد از دو سالگی تشخیص داده می‌شوند یا درمان‌های غیر جراحی جواب نداده‌اند، معمولاً جراحی اصلاحی لگن یا ران انجام می‌شود. این کار کمک می‌کند تا استخوان و مفصل در وضعیت صحیح قرار بگیرند و عملکرد طبیعی به دست آید.
چرا دکتر افشاریان؟
موفقیت درمان دررفتگی مادرزادی لگن، بیش از هر چیز به تشخیص به موقع و تجربه بالای پزشک در انتخاب و اجرای صحیح روش درمانی بستگی دارد. در این حوزه که نیازمند دقت بالا در تفسیر سونوگرافی و رادیوگرافی و مهارت کافی در جا اندازی و جراحی‌های ظریف است، سپردن سلامت فرزندتان به یک متخصص برجسته، آرامش خاطر شما را تضمین می‌کند.
دکتر افشاریان به عنوان یکی از بهترین و مجرب‌ترین متخصصان ارتوپدی لگن، با سال‌ها تجربه در زمینه تشخیص و درمان دیسپلازی تکاملی لگن (DDH)، با تسلط بر جدیدترین متدهای درمانی غیر جراحی و جراحی، همراه شماست تا این مسیر درمانی با کمترین عارضه و بهترین نتیجه ممکن برای کودک دلبندتان طی شود. ایشان با رویکردی دلسوزانه و استفاده از زبان ساده در توضیح روند درمان، همواره تلاش می‌کنند تا والدین نیز با اطمینان کامل، بهترین همکاری را در جهت بهبودی فرزندشان داشته باشند.
تشخیص و درمان در این عارضه یک اورژانس ارتوپدی است؛ هر لحظه تعلل، می‌تواند نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر در آینده را افزایش دهد. اگر کوچکترین شکی دارید، فرصت را از دست ندهید و برای معاینه دقیق نوزاد یا کودکتان اقدام کنید.
سخن پایانی
در پایان می‌توان گفت: دررفتگی مادرزادی لگن بیماری ای است که اگر زود تشخیص داده شود، درمان آن بسیار ساده و کم‌هزینه خواهد بود. پس معاینه دقیق نوزادان توسط پزشک بعد از تولد و در ماه‌های اول زندگی اهمیت فراوانی دارد.
